1. Motylek w occie, czyli sposoby na toksycznych ludzi
Czasem ludzie postępują tak, że mamy ochotę schować się w mysiej dziurze. Zachowania toksyczne, czyli zatruwające nam myśli i duszę, rozpoznajemy po skurczu gardła, ucisku w klatce piersiowej, bólu brzucha i napięciu mięśni. Objawy te sygnalizują lęk, smutek, wstręt lub gniew. Sami też bywamy wobec ludzi toksyczni, nie zawsze zdając sobie z tego sprawę. Nie warto pozostawać w toksycznych stosunkach z innymi osobami. Z pomocą przychodzi asertywne zachowanie. Postępować asertywnie to znaczy skutecznie bronić własnych praw, reagując na obce „toksyny” stanowczo, choć zarazem na tyle przyjaźnie, na ile się uda. Oto przykłady toksycznych zachowań i możliwych reakcji.
Gruboskórny to ktoś, kto cię ośmiesza i poniża, by samemu się wywyższyć. Spytaj wprost: „Czy chcesz mnie obrazić (dotknąć, sprawić przykrość)? Dlaczego?”. Poinformuj o swoich uczuciach i uświadom skutki: „Przykro mi, kiedy zachowujesz się w ten sposób”, „Nie mam ochoty dłużej cię słuchać”, „Nie chcę spotykać się z tobą, o ile nie zmienisz stylu bycia”. Powiedz: „Czuję się dotknięta, chociaż nie myślę o sobie w ten sposób”, „Boli mnie, kiedy bawisz się moim kosztem”. Zaproponuj zmianę i pokaż pozytywne konsekwencje: „Gdyby udało nam się spokojnie porozmawiać, mógłbym lepiej zrozumieć, o co ci chodzi”. Jeśli ten ktoś ma rację, najpierw mu ją przyznaj, a potem wyproś sobie kategorycznie niegrzeczną formę: „Masz rację co do…, ale zdecydowanie nie życzę sobie takich epitetów”. Wulkan wrzeszczy, złości się i nie słucha cię. Aby go uspokoić, powiedz na przykład: „Być może masz rację”, „Coś w tym jest”, „To może okazać się interesujące”. Używaj trybu przypuszczającego, który cię do niczego nie zobowiązuje. Nie daj się wyprowadzić z równowagi. Despota odczuwa przymus dominowania, nie liczy się z tobą i traktuje cię z góry. Nie pozwól wejść sobie na głowę. Niechciana uległość szkodzi zdrowiu, zatem naucz się mówić z naciskiem: „Nie, nie zrobię tego, mam już inne plany” – uprzejmie, ale bardzo stanowczo.
I powtarzaj to jak zdarta płyta – tyle razy, ile potrzeba, bez usprawiedliwiania się. Triumfator musi rywalizować i wygrywać, zawsze musi okazać się „lepszy”. Ma za złe, że nie skaczesz do góry z radości, gdy przegrywasz. Nazywa to niesportową postawą. Graj z nim rzadko i niech stawką nie będzie twoje dobre samopoczucie i spokój. Powiedz: „Nie zamierzam z tobą konkurować, to nie wyścig szczurów”. Motylek to osoba lekko traktująca zobowiązania. Zakreśl wyraźnie granice swojej odpowiedzialności i nie pozwól obarczyć się obowiązkami lekkoducha, a tym bardziej poczuciem winy, kiedy on coś zawali. Mów wprost: „Ustaliliśmy, że zrobisz to, masz teraz niestety problem” (uważaj: on ma problem, nie ty), „To, co robisz, sprawia, że czuję się okropnie, nie chcę w tym uczestniczyć”. Bryła lodu jest chłodną osobą, trzymającą dystans, choć utrzymuje, że jesteś dla niej kimś ważnym. Roztop lód, okazując konsekwentnie, choć delikatnie, swoje uczucia. Chłód w zachowaniu bywa wyuczony, tak jak w przypadku wielu mężczyzn, którzy obawiają się okazywać emocje, bo myślą, że się ośmieszą.
