Tekst powstał w ramach współpracy i akcji społecznej z Fundacją TVN.

ACT terapia. Co to jest i na czym polega?

Jedną z form pracy z młodym człowiekiem, która jest skuteczna w lepszym radzeniu sobie z lękiem, jest trening psychologiczny oparty na założeniach terapii akceptacji i zaangażowania (ACT). Terapia akceptacji i zaangażowania umożliwia zmianę podejścia wobec niewygodnych myśli i emocji oraz pozwala nabywać umiejętności umożliwiające bycie bardziej elastycznym w podążaniu za swoimi życiowymi wyborami, a także otwierać się  na aktualnie przeżywane uczucia i emocje.

ACT – terapia akceptacji i zaangażowania           

Trzy filary ACT – treningu redukcji stresu opartej na uważności:

• Defuzja poznawcza – dystansowanie się i odpuszczanie niepomocnych myśli, przekonań i wspomnień. Pozwalanie sobie, by wszystkie te sztywne, nierówne, szorstkie, krytykujące myśli swobodnie pojawiały się i znikały, umożliwia zrzucenie ich ciężaru ze swoich barków. Wśród nastolatków bardzo często zdarza się, że spędzają całe dnie na rozmyślaniu o swojej pierwszej miłości. Rozpamiętują swoje niepowodzenia w szkole, ciągle obwiniając się za to, że mogli w tamtej konkretnej sytuacji zachować się inaczej. Zdarza się również, że snują marzenia i plany na przyszłość. Zatopieni we własnych myślach gubią kontakt ze światem rzeczywistym. Defuzja przypomina odklejanie się od swoich myśli. Ucząc się, jak puszczać je wolno, nastolatek nie musi już więcej angażować swojego czasu i energii, by nieustannie na nie reagować.
• Akceptacja – stwarzanie przestrzeni na pojawianie się trudnych, bolesnych uczuć i doznań, pozwalając im na to, by swobodnie pojawiały się i przemijały. Akceptacja w treningu ACT jest nierozłącznie związana z gotowością, by utrzymywać myśli, uczucia i doznania w takiej formie, w jakiej nam się przydarzają w bieżącej chwili. Pierwsza miłość, pierwsze rozstanie, egzaminy w szkole. Aby to wszystko przeżywać w zgodzie z samym sobą, nastolatek może nauczyć się, jak te wszystkie sytuacje akceptować. Akceptacja nie wiąże się także z bierną postawą. Wprost przeciwnie. To świadomy kierunek, który obiera się względem naszych doświadczeń. Akceptacja jest zaprzestaniem ucieczki od tego, co nas, w psychologicznym tego słowa znaczeniu, uwiera. 
• Kontakt z bieżącą chwilą – świadome przeżywanie doświadczenia tu i teraz, któremu towarzyszy ciekawość, życzliwość i otwartość. Jest on związany ze zwracaniem  uwagi na to, co w danym momencie robi  umysł, na emocje, które są obecne w dziecku, na doznania w ciele, które zazwyczaj mu umykają. Zakotwiczenie się w obecnej chwili odbywa się w treningu ACT na wiele różnych sposobów. Jedną z prostych technik, które je umożliwiają, może być koncentracja na oddechu, na tym jak powietrze swobodnie przepływa przez ciało, z każdym pojawiającym się wdechem i wydechem. Inną, równie prostą techniką jest skupianie się na dźwiękach, zauważanie ich, gdy te są rejestrowane przez zmysł słuchu tu i teraz.

ACT – terapia akceptacji i zaangażowania

Wszystkie procesy w ACT wzajemnie się wspierają, a praca z jednym może uwolnić inne. Są one bowiem składowymi elastyczności psychologicznej, która jest głównym konstruktem w terapii akceptacji i zaangażowania. Młody człowiek może nauczyć się, jak podchodzić wobec lęku i innych trudnych emocji z większą otwartością, niosąc je łagodnie na ramieniu, jednocześnie podążając za tym, co i kto jest dla niego ważny.

Sprawdź również artykuł: Jak stawiać granice nastolatkowi, aby uczyć, ale nie ograniczać? Model FUKO