Alkoholizm to wyniszczające uzależnienie, które nie wpływa wyłącznie na samego alkoholika. Innymi ofiarami są bliscy i rodzina uzależnionego, a w szczególności dzieci, których dorastanie znacząco odbiega od „normy”, co może rzutować na ich późniejsze życie. Kim są dorosłe dzieci alkoholików i z czym muszą się mierzyć?
Alkoholizm nie jest chorobą jednostki, a całej rodziny. Dzieci pochodzące z rodzin, gdy jeden (lub oboje) rodziców nadużywał alkoholu, będą musiały latami mierzyć się ze skutkami rodzicielskiego uzależnienia. Co najgorsze, temat dorosłych dzieci alkoholików nie jest problemem błahym, rzadkim czy niepopularnym – według statystyk co czwarty Polak ma problem alkoholowy. Rodziny z problemem alkoholowym nie realizują swoich podstawowych obowiązków względem dzieci: nie gwarantują poczucia bezpieczeństwa, nie stawiają dobra dziecka na pierwszym miejscu (to miejsce zawsze będzie piastował alkohol), przekazują niewłaściwe wzorce społeczne i emocjonalne. Oprócz tego dochodzi do zaburzeń relacji, a w zależności od nasilenia problemu alkoholowego mogą występować akty agresji, przemocy lub totalnej bierności wobec dzieci i bliskich.
Dzieci z takich rodzin nie mają „beztroskiego” dzieciństwa, a niejednokrotnie muszą bardzo szybko wydorośleć. Czym się to objawia? W przypadku najstarszego dziecka, może wystąpić przejęcie obowiązków rodziny tj. robi zakupy, zajmuje się domem i młodszym rodzeństwem, stara się nie sprawiać problemów wychowawczych będąc wzorowym uczniem, dba o regularne opłacanie rachunków, rezygnuje ze swoich celów na rzecz bliskich, a także ukrywa swoje uczucia, starając się „być dzielnym”.
W innym przypadku mogą nastąpić zupełnie inne realia. Dziecko ma tendencję do izolacji od otoczenia, wycofuje się i chętnie przebywa w świecie swoich fantazji. Czasami dochodzi również do wypierania problemu i udawania, że wszystko jest w porządku. Nie możemy również zapominać, że w zależności od osobowości dziecka i danej sytuacji rodziny, kształtuje się indywidualny charakter dziecka alkoholika. W przypadku aktywnej i intensywnej przemocy domowej wynikającej z alkoholizmu rodziców dziecko może być płaczliwe i zalęknione, lub przejawiać odmienny rys zachowawczy – powiela agresywne zachowania, przejawia buntownicze nastawienie i nie kontroluje swoich emocji, przez co może również sięgać po używki (nie tylko alkohol). Na tak skrajne zachowania i codzienność są narażone dzieci alkoholików, dlatego nic dziwnego, że powyżej wymienione elementy nie znikają wraz z dojrzewaniem i dorosłością.
Czym dokładnie charakteryzują się dzieci alkoholików w dorosłym życiu i z jakimi problemami się borykają?
Jakie są dzieci alkoholików? Mimo że każdy z nas jest inny i w odmienny sposób radzi sobie z trudnościami czy przeżywa dane sytuacje, dzieci alkoholików w dorosłym życiu wyróżniają się pewną grupą cech i zachowań, które wskazują na ciężki etap dzieciństwa wynikający z alkoholizmu opiekuna. Oto niektóre z nich:
|
1. |
Nadmierna odpowiedzialność za siebie i otoczenie. Chęć kontrolowania każdego elementu życia lub zachowanie przeciwstawne: całkowity brak kontroli nad własnym życiem. |
| 2. | Trudność w nawiązywaniu bliskich relacji – partnerskich i przyjacielskich. Wynika to z braku naturalnych wzorców oraz lęku przed odrzuceniem, zranieniem i braku poczucia bezpieczeństwa. Niektóre dzieci z rodzin alkoholowych nigdy nie zaznały prawdziwej rodzicielskiej miłości i troskliwości, dlatego w dorosłym życiu nie potrafią dążyć w relacji do osiągania tego stanu w sposób wzajemny. |
| 3. | Tendencja do kłamania, nawet jeśli nie ma takiej konieczności. Wynika to z przyzwyczajenia okresu dzieciństwa, a także służy za narzędzie rozwiązywania napiętych sytuacji. Panuje zasada „skłamię, by było dobrze”. |
| 4. | Nienaturalna, silna potrzeba akceptacji ze strony otoczenia/partnera. |
| 5. | „Syndrom bohatera”, który towarzyszył w okresie dzieciństwa, może przetrwać w dorosłości. W następstwie tego, DDA staje się opiekunem wszystkich i dla wszystkich, co wiąże się z dostosowywaniem własnego życia do potrzeb innych (przyjaciół, partnera, rodzeństwa, współpracowników). |
| 6. | Silna potrzeba przetrwania. DDA może wydawać się „człowiekiem ze stali”, które nie poddaje się pomimo przeciwności. Dla otoczenia ukazuje się jako osoba, która nie boi się ryzyka, problemów i zagrożeń. W rzeczywistości żyje w ogromnym stresie, napięciu i lęku, ukrywając je przed światem. |
| 7. | Powracające lęki, koszmary nocne, niemożność czerpania przyjemności z rozrywki lub strefy intymnej. Często towarzyszy mu poczucie winy, że spotyka go coś dobrego. |
| 8. | Czasami może dochodzić do niechęci tworzenia relacji partnerskiej i rodziny. Obawa, że trafi się na partnera podobnego rodzicom, jest zbyt paraliżująca. |
| 9. | Pragnienie stworzenia rodziny idealnej, co przekłada się na jej kontrolowanie i bycie surowym w momencie nieprawidłowości np. dziecko nie jest wzorowym uczniem lub ma odmienne poglądy od rodziciela. Niszczenie „idealnej wizji rodziny” wpływa na DDA destrukcyjnie i może nasilać wybuchy złości i frustracji. |
Powyższe cechy dzieci alkoholików w dorosłym życiu mogą przyjmować rozmaite formy, mieć indywidualny schemat oraz strukturę, jednak będą nieprzerwanie się nawarstwiać, bez odpowiedniej pomocy.
Nie da się cofnąć straconego czasu i sprawić, by DDA przeżyło dzieciństwo na nowo, unikając tym sposobem wielu dysfunkcji czy traum. Można jednak zniwelować ich skutki dzięki psychoterapii z doświadczonym specjalistą. Na czym ona polega? Każda terapia wygląda inaczej i musi być dostosowana do indywidualnych potrzeb. W jednym przypadku może wiązać się z regularnymi sesjami, które mają nauczyć DDA rozumienia swoich uczuć. Ponieważ dorosłym dzieciom alkoholików często permanentnie towarzyszą negatywne emocje, psycholog podpowie, jak sobie z nimi radzić.
Tak, jak wspomnieliśmy w tabeli, dorosłe dzieci alkoholików w związkach mogą przejawiać nieodpowiednie nastawienie lub brak umiejętności okazywania swoich uczuć. Wówczas skuteczna może być terapia dla par z udziałem terapeuty rodzinnego bądź seksuologa. Na sesjach dorosłe dziecko alkoholika, a także jego druga połówka uczą się, jak rozmawiać z partnerem o problemach w związku, jak lepiej się rozumieć i jak wyciszać swoje obawy. Takie ukierunkowanie i wsparcie terapeuty może wesprzeć wiele par w pokonaniu trudności czy nieporozumień.
Korzystne jest również uczestniczenie w zajęciach warsztatowych, podczas których partnerzy mogą praktycznie ćwiczyć sugestie specjalistów, wprowadzając je od razu w czyn. Jeśli jako DDA lub jego partner macie opory przed uczestniczeniem na żywo w takich zajęciach, możecie skorzystać z udogodnień technologicznych. W jaki sposób? Dorosłe Dzieci Alkoholików, multimedialne warsztaty psychologiczne – to warsztaty multimedialne, które zostały opracowane przez specjalistów swoich dziedzin. Zawierają one materiały wideo, ćwiczenia i porady, które łatwo wdrożycie w życie. Dużym plusem tego typu narzędzi jest stały dostęp do nich, dzięki czemu możecie w każdej chwili wrócić do konkretnych porad czy materiałów.
Dorosłe dzieci alkoholików muszą mierzyć się z licznymi obciążeniami emocjonalnymi, jednak nie muszą być na nie skazani przez resztę życia. Warto walczyć o swoje szczęście i budować relacje, które dają komfort, poczucie bezpieczeństwa i satysfakcji. Kluczem do tego jest jednak dostrzeganie problemów i chęć zmian. Jeśli zatem ten artykuł dotyczy Ciebie lub kogoś z Twoich bliskich, nie wahaj się działać i walczyć! Nawet najmniejszy wysiłek staje się krokiem do sukcesu, którego jako Redakcja, szczerze życzymy!
